Het is niet moeilijk lyrisch te zijn over zoveel uitgesponnen talent, als we het over de grootste schrijver aller tijden hebben, zeker als we ons beperken tot de twintigste eeuw, dus waarom zouden we? Maar dat is iets anders dan zelf iets waardigs toevoegen aan alle in alle talen al verspreide lof. Ik sla af met bewonderend gehakkel: een zoektocht naar de verloren Tijd op zijn tijd geeft gein en jolijt, hik ….
Even serieus
Mocht u ergens de Tijd vandaan kunnen halen, verslind dan net als ik zijn zeven delen en u kunt daarna met een gerust hart uit de kostelijke/kostbare Tijd stappen, u hoeft daarna noooooit meer een boek te lezen, tenzij iets lichts, om bij te komen. Afijn, het kon minder.
Al vlot was ik ingepakt door zijn gepolijste stijl, zijn woordkeus, zijn bijna Engelse tongue in cheek observaties: “Telefoonjuffrouwen, die alleen blijk geven van hun aanwezigheid wanneer het gesprek, waarvan zij tot op dat moment onhoorbaar en onzichtbaar getuige waren, een naar hun gevoel onacceptabele, want te intieme wending neemt.” (de telefoon was toen net uitgevonden)
Een goed boek voor twijfelaars
Proust maait sceptici het gras voor de voeten weg, laat het toch groener zijn:
Personages en typetjes
Schimmenjagers, horizonzoekers, de Verloren tijd zit er vol mee. De vragen van ons lezers: Wat zette Proust op het spoor van zijn thema?
Was het zijn eigen, gefrustreerde, verlangen, namelijk de liefde van een man voor een man? Wat als hij deze realistischer had ingeschat? Overtuigde hij zichzelf – als schrijver – ervan dat de werkelijkheid het nooit zou halen bij het verlangen en maakte hij daarvan het diep-romantische thema van zijn meesterwerk? Zo wordt het boek natuurlijk altijd beter dan de film. We zullen het nooit weten van de man zèlf.
Tweestrijd
Proust wilde mogelijk een literaire bewijslast leveren met La Recherche, misschien vooral voor zijn eigen gemoedsrust. Met niets en niemand sparende rationeel-zintuiglijke argumenten vlocht hij letterhoudgrepen om lezershersenen, kraakte hij elke onzin van amuzikale luisterboekfanaten met zijn zinnen als muzieksleutels, lopers zonder weerga. Na een alles verterende, astmatische, poging zijn eigen innerlijke strijd te beslechten kwam, natuurlijk, toch nog, aan zijn zoektocht een eind. De schrijver was op. Zijn pen was op. Inkt op. Zo simpel gaat dat, ook voor de allergrootsten. Sommige van zijn beste vrienden zitten nu waarschijnlijk nog steeds, ongeletterd en bedroefd, in de kast achter het waarheidsbuffet. De kunst als zingeving zegeviert nooit zonder offer; hij die alles al heeft kan het geluk er niet ook nog bij verdragen. Genoeg is genoeg.
Dientengevolge zette Proust zijn Tijd stil na voltooiing van deeltje zeven. De kampioen stopte op zijn hoogtepunt. Minstens 7 mijlen hoog. Zijn pen, die ook tegelijk een soort polsstok was, terug stekend in het etui van zijn bedlegerigheid. Het was volbracht, astma zette er een stempel op. 51 jaar oud.
Stof
Fysiek kwam hij uit de tijd. Dood. Maar. Zijn boeken vergaarden sindsdien stof, vergaren op dit moment stof en zullen stof blijven vergaren in de toekomst. Stof, veel stof, stof tot nadenken en -genieten over zoveel schrandere schoonheid.
Om het iets verhevener uit te laten komen: “Proust lijkt de persoonlijke, contemporaine ervaring van zijn geaardheid gebruikt te hebben als blauwdruk voor zijn theorieën over de liefde en het verlangen. Hij heeft de heteroseksuele liefde ‘ingekleurd’ met de homoseksuele ervaring. Een veroveringstocht, als het ware, maar uitgevoerd met de grootst mogelijke discretie.”
https://nl.wikipedia.org/wiki/Du_c%C3%B4t%C3%A9_de_chez_Swann
Wie stond model voor (verzonnen componist) Vinteuil? Beter een verzonnen superieure sonata dan een slechte, nietwaar.
https://www.theguardian.com/books/2017/sep/30/marcel-proust-music-puzzle-solved
Beetje vergelijkbaar voor mij: Jessica van Allman Brothers:
https://m.youtube.com/watch?v=fJ5yeaf3RaU
1e keer net na 4 minuten. Daarna op 7.50 nogmaals afgezwakt. Gitaarsolo van Dicky B. ontaardt het publiek, zeker mij. Als door de bliksem getroffen, vastgenageld aan de grond onder mijn ongeschoolde maar hoog-sensitieve voeten, valt mijn mond open tot een allesomvattende schreeuw zonder geluid. Denk aan Atemlos van Helene Fischer, maar dan naakt) Een euforisch breiwerkje, dat hebben de AMB ermee opgezet. Niet per ongeluk, nee opzettelijk. Ze wilden mij ontregelen. En dat is ze gelukt!
Dicky zoomt langzaam in op het harmonieuze lichaam waarin Jessica gekluisterd zit. Hij trekt met zijn snaren, in close-up, de details hoorbaar los uit haar samenhang. Betts vergroot de tussenruimtes tussen de geluidstrillingen, waardoor zij (en jij) eerst uit elkaar dreigen te vallen om vervolgens, just in time, weer opgeraapt en samengeveegd te worden tot een zwetend halleluja met kippenvel. Vanuit mijn ooghoeken verspreidt zich mijn geluksgevoel, druppelt de boezem van mijn hart binnen, kleppen stellen zich aan, kunnen niet anders. Kunnen kleppen, behalve gieren, tokkelen?
Proust: de lezer leest meer zichzelf dan dat men het boek leest.
Neem zijn schalkse binnenpret uitlopend in die ultieme laatste zin:
Hij zette mij op het verkeerde been met een nietsbetekenende opmerking: iets zou lijken op een stendhaliaans parfum. Het bleek een bestaand elitair parfum te zijn, meer niet.
Ook heel fraai, in deel 3, De kant van Guermantes:
“Haar moeder (… ) had haar vanaf haar vroegste kinderjaren de hoogmoediglijk nederige geboden van een evangelisch snobbisme ingeprent” pg. 404
Laatste kwart van De kant van Guermantes vind ik een meedogenloos meeslepende schets, scherts zo u wilt, van het echtpaar de hertog Basin de Guermantes en zijn veel jongere hertogin Oriane de Guermantes. Hoe zij iedereen, inclusief haar Basin en onze hoofdpersoon Marcel genadeloos inpalmt maakt mij op afstand verlaifd. Onze hoofdpersoon is in dit deel een twintiger en een en al begeerte, hormonen als coupons.
Anderen prezen het boek al zoveel mooier dan ik dat kan
https://www.hebban.nl/recensie/nico-van-der-sijde-over-de-tijd-hervonden
Of:
https://winq.nl/articles/231280/het-proust-probleem/
En voor welke schrijver staat Bergotte?
https://anthony-guerree.com/en/bergotte/
Categorieën:Boeken, dromen, Humor, kunst, Liefde, Meisjes en jongens, Muziek, Sloerig in de rakker, tijd, Uncategorized, Verhalen, Werk
Breinvlaag ... 
Geef een reactie